معرفی قارچ و خواص درمانی آن

قارچ گونه‌های مختلفی دارد خوراکی و غیر خوراکی (سمّی). در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه قارچ خوراکی که نسبت به دیگر گونه‌ها مرغوبتر و خواص دارویی نیز دارد اشاره شده است.

نام علمی:

Agaricus campestris L.، نام فرانسه Champignon comestible و نام انگلیسی آن Mushroom می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، قارچ، کلاه دیوان، چترمار، فُطر و سَماروغ نامیده شده است.

تیره گیاه:

Agaricaceae

نوع گیاه:

قارچ کلاهدار

مشخصات ظاهری:

گیاهی است بدون گل و کلروفیل، پایک آنها خیلی کوتاه و در کنار قارچ است و در بعضی موارد بدون پایک هستند و کلاهک آنها نیز به شکل صدف می‌باشد. قارچ‌ها در مساحت‌های وسیعی توسط افرادی که تخصص کافی در کشت آنها دارند کاشته می‌شوند زیرا محل کشت قارچ و پرورش آن نیاز به تجربه، آموزش و گذراندن دوره‌های تخصصی دارد. در مصرف قارچ‌های خوراکی خودرویی که در محیط‌های باز، دامنه دشت‌ها و کوه‌ها می‌رویند باید دقت کرد به دلیل اینکه از نظر شکل ظاهری با نوع سمّی دیگر قارچ‌ها نسبتاً شبیه می‌باشند. قارچ‌هایی که تجارتی هستند و در محیط‌های بسته و تاریک کاشته می‌شوند بیشتر قابل اعتماد می‌باشند زیرا از نظر انتخاب نوع قارچ توسط کارشناسان غذایی کنترل و نظارت می‌شوند.  

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم است.

رویش جغرافیایی:

در دامنه کوه‌ها و دشت‌های مرطوب و معتدل اغلب کشورها و ایران به صورت خودرو می‌روید و به صورت پرورشی نیز کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در قارچ:

ویتامین C، نیاسین، رایبوفلاوین، تیامین، پتاسیم، آهن، فسفر، کلسیم، قند و مواد نشاسته‌ای، چربی، پروتئین و آب در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

تمام قارچ

نحوه مصرف:

به طور معمول قارچ را به صورت خام یا پخته استفاده می‌کنند و در صنایع غذایی نیز کاربرد دارد.

خواص درمانی:

قطع کننده خونریزی‌های داخلی و ضد اسهال‌های معمولی، مقوی معده و تقویت کننده حافظه و قوای فکری، کاهنده کلسترول و آرام‌بخش، مقوی نیروی جنسی و استحکام‌بخش استخوان‌ها می‌باشد. در ضمن برای کودکان و خانم‌های باردار بسیار مفید و به دلیل فسفر فراوانی که دارد خوراک مغز است. از لحاظ ارزش غذایی قارچ می‌تواند جایگزین گوشت باشد.

تذکر درباره قارچ‌های خودرو در محیط‌های باز:

به دلیل اینکه قارچ‌های سمّی و غیرسمّی شباهت زیادی به یکدیگر دارند باید در مصرف آنها دقت کنیم. قارچ‌هایی که دارای طعم شلغم، بوی زننده، بوی ادرار، بوی مدفوع و بوی سیر می‌باشند و قارچ‌های نرم و یخ زده که حاوی مقدار زیادی آب باران هستند سمّی و غیرخوراکی می‌باشند. قارچ‌هایی که از دامنه کوه‌ها و دشت‌ها جمع‌آوری می‌شوند در صورت تشخیص ندادن سمّی از غیرسمّی باید از مصرف آن جداً خودداری شود. لازم است قسمت تحتانی پایه قارچ‌های جمع‌آوری شده را که اغلب به ذرات خاک و ماسه آغشته است بریده و دور بریزید. قارچ‌های خوراکی مورد مصرف باید تازه بوده و در داخل آنها اثری از تجزیه و جسم خارجی مانند کپک‌ها، کرم‌ها، لار و حشرات، ذرات چوب، خاک و غیره دیده نشود. بهتر است که قارچ پس از جمع‌آوری به مدت 24 ساعت مصرف گردد و قارچ را نباید با آب شست‌وشو داد مگر آن که با خاک و شن آغشته باشند.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.